Dawno nie publikowałam postu "kapliczkowego", co związane jest z intensyfikacją działań w ramach projektu - ciężko teraz znaleźć czas na coś dodatkowego. Ale postanowiłam wydzielić ciekawą kategorię kapliczek, które charakteryzują się tym, że mają formę szklanych gablot. Stoją najczęściej na betonowych cokołach, a w środku gabloty ustawiona jest figura Maryi. Mają wiele cech wspólnych, ale też każda z nich jest wyjątkowa.
Zdjęcia wykonałam w okresie zima-lato 2015. W przypadku fotografii pochodzących ze zbiorów innych osób, w podpisie znajduje się stosowna informacja. Każdy opis opatrzony jest mapą z zaznaczoną lokalizacją świątka - przykłady z Jednorożca oznaczone są na planie miejscowości, w przypadku innych wsi lokalizację zaznaczyłam na mapie Google.
JEDNOROŻEC
1. ul. Jasna
a) Kapliczkę na posesji nr 6 wybudował samodzielnie jej właściciel, Stanisław Bednarczyk ok. 1990 r.
Na betonowym postumencie, którego krawędzie mają kształt półkolumn, na piętrowym gzymsie, ustawiono ośmioboczną gablotę. W przeszklonej przestrzeni ustawiono przywiezioną z Częstochowy figurę matki Bożej Niepokalanej. Gablota nakryta jest stożkowym blaszanym daszkiem, zakończonym metalowym krucyfiksem z ramionami o trójlistnych zakończeniach. Postument pomalowany jest na kolory maryjne – biały i niebieski. Kapliczkę otacza niewielkie metalowe ogrodzenie, w obrębie którego rosną kwiaty. Zdobią one także rogi ogrodzenia dzięki zamocowaniu wieszaków na doniczki. Wnętrze gabloty ozdabiają sztuczne kwiaty oraz kolorowe lampki. Sztuczne kwiaty otaczają też podstawę gabloty na zewnątrz i zwisają z przodu.
b) Kapliczka na prywatnej posesji nr 28 została wystawiona według pomysłu i zbudowana przez Andrzeja i Michała, synów właścicieli posesji i fundatorów, Jadwigi i Leonarda Malinowskich. Wyświęcił ją ówczesny proboszcz parafii Jednorożec, ks. Stanisław Muzal, w pierwszej połowie lat 90. XX w.
Na betonowym postumencie, obłożonym kamieniami, ustawiona jest zbudowana z metalowych elementów przeszklona gablota. Nakrywa ją blaszany daszek z falistym brzegiem, zakończony wykonanym z blachy krzyżem. Umieszczono na nim złotą Pasyjkę. Do kapliczki, umieszczonej na niewielkim wzniesieniu, prowadzi kilka schodków. W gablocie stoi figura Matki Bożej Ruchy Duchownej, zakupiona w Ostrołęce. Ma ona nałożoną koronkową pelerynkę, wykonaną przez panią Jadwigę Malinowską. Otaczają ją liczne sztuczne kwiaty. Przed figurą stoi pomalowany na złoto mały krucyfiks domowy, flankowany przez kamienne figurki: św. o. Pio po lewej i św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem Jezus po prawej. Gablotę oświetla od wewnątrz mała lampka. Otoczenie kapliczki porastają iglaki, krzewy oraz kwiaty, które latem stoją także w doniczkach na schodkach przed kapliczką.
Pod płotkiem przed kapliczką stoi mała ławeczka. Początkowo mieszkańcy zbierali się tu na majowe, jednak od ok. 2001–2002 r., zgodnie z prośbą proboszcza, ks. Andrzeja Krona, majowe w Jednorożcu odbywa się tylko w kościele. Przynajmniej trzykrotnie obok tej kapliczki budowano ołtarzyki na Boże Ciało.
2. ul. Strażacka
Kapliczka przed domem państwa Kmoch na posesji nr 11 została wykonana samodzielnie przez właściciela posesji, Wiesława Kmocha ok. 2003–2004 r. Została poświęcona przez proboszcza parafii św. Floriana w Jednorożcu, ks. Andrzeja Krona, latem 2004 r.
Postument z kamionki wypełniony został betonem, na nim ustawiona została przeszklona gablota zbudowana z metalowych elementów. Daszek jest blaszany. Górna powierzchnia podstawy jest pokryta płytkami. W kapliczce na górnej półce stoi Krzyż Pasyjny Serca Jezusowego Końca Czasów, flankowany dwiema figurami klęczących Aniołów, na dolnej półce figura Matki Bożej Róży Duchownej, przed nią stoi figurka Aniołka. Półki wyłożone są małymi dywanikami, w obu gablotach stoją lampki solarne i leżą sztuczne kwiaty. Kapliczkę otacza skalniak z kwiatami. Kamienie go ograniczające mają wyszlifowane kolejne numery od 1 do 14 - numery stacji Drogi Krzyżowej.
 |
| Poświęcenie kapliczki. Zdjęcie ze zbiorów prywatnych. |
3. ul. Zielona
Na posesji nr 8 od 1997 r. stoi kapliczka ufundowana przez państwa Stefana i Czesławę Wilga. Informuje o tym tablica fundacyjna z czarnego granitu, umieszczona w górnej części postumentu Znajduje się na niej napis: „KRÓLOWO POLSKI / RATUJ NAS!”, poniżej wizerunek Matki Bożej Ostrobramskiej, a poniżej napis „Fundator / Stefan i Czesława / Wilga / 1997 r.”. Napis oraz obraz są wygrawerowane złotym kolorem. Postument obłożony jest szarym granitem i na konstrukcję schodkową. Na niej ustawiona jest metalowa konstrukcja z przeszklonymi ścianami, nakrytymi blaszanym dwuspadowym daszkiem. Wieńczy do mały metalowy krucyfiks z trójlistnym zakończeniem ramion. W gablocie ustawiona jest figura Matki Bożej Niepokalanej. Otoczenie kapliczki wyłożone jest granitem i ograniczone metalowym niskim płotkiem, pomalowanym na ceglasty kolor.
LIPA
Kapliczka na posesji prywatnej nr 104 wystawiona została ok. 2009–2010 r. Stoi na niewielkim postumencie. W czterobocznej oszklonej gablocie, zamkniętej metalowym daszkiem zakończonym krzyżem, znajduje się figura Matki Bożej z Lourdes. Jeszcze niedawno podstawę figury zdobiły sztuczne kwiaty, a daszek był brązowy. Odmalowano go na niebiesko, podobnie jak figurę, którą odświeżono. Postument pozostał brązowy.
 |
| Fot. Sergiusz Lelewski |
MAŁOWIDZ
1. Kapliczka na posesji nr 39, należącej do państwa Grabowskich, została wystawiona w 2000 r. Do jej budowy wykorzystano kamienie z fundament starego, drewnianego domu, stojącego kiedyś na tej posesji. Początkowo miał być tu skalniak, ale gdy właścicielka kupiła figurę Matki Bożej Niepokalanej za pieniądze otrzymane jako nagrodę za działalność w szkole, w której uczyła, właściciel postanowił wybudować kapliczkę. Figura jest oszklona ze wszystkich stron i oświetlona przez lampki solarne, stojące przed kapliczką. Jej otoczenie porastają iglaki, niegdyś – kolorowe kwiaty. Mieszkańcy Małowidza i okolicznych wsi, np. Połoni, mówią, że jej dwuspadowy dach nawiązuje do dachu kościoła pw. Chrystusa Zmartwychwstałego w Połoni. Małowidz należy do tej parafii. Taka sama figura stoi przed kościołem w Amelinie (gm. Krasnosielc).
 |
| Fot. ze zbiorów państwa Grabowskich z Małowidza. Stan na 2008 r. |
2. Kapliczka na posesji nr 75, w części wsi zwanej Nowinami, ma formę przeszklonej gabloty, ustawionej na zbudowanej z czerwonych cegieł podstawie. Całość nakryta jest blaszanym daszkiem. W gablocie, otwieranej z przodu za pomocą haczyka, stoi figura Matki Bożej Niepokalanej, u stóp której ustawiono figurki dwóch Aniołków. Przed figurą Maryi sto mały obrazek z Jezusem Miłosiernym oraz obrazek przedstawiający św. Jana Pawła II. Figury ozdobione są kolorowymi sztucznymi kwiatami. Przed kapliczką, co betonowym cokoliku, stoi wazon ze sztucznymi kwiatami. Kapliczkę wystawiła Jadwiga Czaplicka ok. 2005 r., po śmierci swojej mamy. Było to jej życzenie i to ona przekazała środki finansowe na budowę świątka.
Powyżej zaprezentowałam 7 kapliczek. Oto wnioski z analizy:
- w 4 z nich stoi figura Matki Bożej Niepokalanej, w 2 przypadkach w Jednorożcu jest to przedstawienie Matki Bożej Róży Duchownej, w jednym - Matka Boża z Lourdes;
- opisane kapliczki mają maksymalnie 20 lat, najstarsza z nich pochodzi z początku lat 90. XX w., pozostałe to późniejsze fundacje;
- wszystkie są fundacjami prywatnymi i stoją przed domami fundatorów, najczęściej w pobliżu rosną kwiaty lub / i iglaki;
- 4 z prezentowanych kapliczek zakończone są krzyżami;
- tylko w jednym przypadku daszek jest szklany i ma formę dwuspadową, w pozostałych przypadkach dach jest wykonany z blachy;
- kapliczki mają różną liczbę ścian: od 2 do 8 i tylu też spadowe daszki występują w prezentowanych przykładach;
- postumenty, na których stoją gabloty, wykonane są z różnych materiałów: betonu, kamieni, kamionki, niektóre obłożone są granitem lub postawione z cegły;
- tylko w jednym przypadku figurze Maryi towarzyszy inny świątek - drewniany krzyż, dzięki czemu kapliczka zyskała formę dwukondygnacyjnej gabloty;
- większość zdobiona jest wewnątrz sztucznymi kwiatami;
- ponad połowa z prezentowanych świątków stoi w Jednorożcu.
Zapraszam na fanpage projektu: KLIK.
Tekst powstał w ramach projektu "Wybrane aspekty dziedzictwa kulturowo-historycznego gminy Jednorożec. Kapliczki i krzyże przydrożne" realizowanego dzięki stypendium za wybitne osiągnięcia w różnych sferach działalności edukacyjnej dla szczególnie uzdolnionych studentów zamieszkałych na terenie Powiatu Przasnyskiego w roku akademickim 2014/2015. Organizatorem i Fundatorem stypendium jest Starostwo Powiatowe w Przasnyszu.
Strona internetowa projektu (Facebook): KLIK.
Strona internetowa Fundatora: KLIK.
Projekt zakończył się wydaniem książki "Kapliczki, figury i krzyże przydrożne w gminie Jednorożec". Publikacja jest dostępna w sprzedaży, więcej szczegółów: KLIK.
Do następnego!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz