MAŁA OJCZYZNA: Setna rocznica lipcowej bitwy przasnyskiej. Relacja z rekonstrukcji

Lipiec od kilku lat kojarzy mi się z rekonstrukcjami historycznymi w Jednorożcu. W tym roku nie mogło być inaczej, minęła bowiem setna rocznica bitwy przasnyskiej. Pierwszego dnia wzięłam udział w uroczystościach w mojej rodzinnej miejscowości, a w niedzielę - w obchodach w Przasnyszu. Zapraszam na relację z tegorocznej imprezy.

11 lipca upłynął mi pod znakiem wycieczki rowerowej i pracy nad projektem "kapliczkowym". Udało mi się wrócić do Jednorożca na pół godziny przed uroczystościami, zaplanowanymi na godzinę 17:00. Na modlitwę ekumeniczną na cmentarzu wojennym poszłam sama, zaś na rekonstrukcji towarzyszyli mi: tata i 10-letnia siostra Magda. 

Źródło.

Zebranych na cmentarzu powitał Wojciech Łukaszewski, dyrektor Gminnej Biblioteki Publicznej w Jednorożcu, następnie głos zabrał Wójt Gminy Jednorożec, Krzysztof Stancel. Krótką historię walk pod Jednorożcem oraz rys historii cmentarza przedstawił Zbigniew Lorenc ze Stowarzyszenia "Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej". 

Nabożeństwo, jak co roku, poprowadzili duchowni trzech wyznań: rzymskokatolickiego, prawosławnego i ewangelicko-augusburskiego, bowiem takich wyznań byli pochowani na cmentarzu po bitwie latem 1915 r. Polacy, Rosjanie i Niemcy. Modlitwę za poległych odmówili: ks. prefekt parafii pw. Św. Floriana w Jednorożcu Tomasz Czarnowski, przedstawiciel Ewangelickiego Ordynariatu Wojska Polskiego ks. ppor. Dawid Banach i przedstawiciel Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego ks. płk. Artur Zielepucha. Następnie delegacja grup rekonstrukcyjnych odtwarzających armię carską złożyła wieniec pod głównym pomnikiem, a delegacja odtwarzających oddziały pruskie zapaliła znicze. Po zakończeniu uroczystości goście i rekonstruktorzy przeszli ulicami Jednorożca: Grzybową, Długą i Odrodzenia na pole bitwy przy ul. Odrodzenia, za Domem Nauczyciela.

Na Facebooku opublikowałam film z przemarszu rekonstruktorów: KLIK.

Następnie na tzw. "Księdzowym Polu" ponad 100 rekonstruktorów z całej Polski przedstawiło inscenizację walk nawiązujących do lipcowej bitwy przasnyskiej. Rekonstruktorzy wcielili się w żołnierzy pruskich, rosyjskich, austriackich oraz ludność cywilną. Wojska pruskie zajęły pozycje od zachodu a wojska rosyjskie od wschodu wioski. Ludność cywilna przedstawiała życie codzienne wsi. W czasie inscenizacji zaprezentowany został atak wojsk niemieckich na pozycje rosyjskie, ostrzelane wcześniej za pomocą artylerii. Po przerwaniu pierwszej linii obrony pokazano ciężkie walki, a następnie przerwanie frontu. Podczas rekonstrukcji Zbigniew Lorenc na bieżąco komentował wydarzenia historyczne. Przed rekonstrukcją dyrektor Muzeum Ziemi Sochaczewskiej Paweł Rozdżestwieński opowiedział o armacie wz. 1902 potocznie nazywanej „prawosławna”. Na koniec rekonstruktorzy zaprezentowali się publiczności, która nagrodziła ich gromkimi brawami.

W tym roku dla publiczności ustawiono też scenę, gdzie pod zadaszeniem, z krzeseł można było obserwować bitwę. Stałam na scenie, aparat trzymałam wysoko w górze, wiec niektóre zdjęcia mogą mieć dziwne ujęcia, ale można na nich zobaczyć, jak wyglądało pole bitwy i manewry (na końcu postu znajdują się linki do innych galerii).

W inscenizacji udział wzięli:

a) strona pruska: MGRH II Batalionu 18 Pułku Piechoty Muzeum Ziemi Sochaczewskiej, GRH „Marienburg”, SRH Gloria-Viktoria, EKG Landsturm, PSHO – sekcja pruska, SRH 51 pułku piechoty z Iłży, Ostrowska GRH, 148 pułk piechoty z Krakowa 

b) strona rosyjska: SRH 79 p. p. z Ciechanowa GRH Strzelcy 31 pułku piechoty z Mszczonowa, SRH 21 Muromski Pułk Piechoty z Warszawy (obsługa armaty), GRH „Kampinos”, PSHO – 41 Pułk Strzelców Syberyjskich GRH „Pod obcymi sztandarami” w barwach 69 – Riazańskiego p.p. Lublina Stowarzyszenie Inicjatywa Ziemii Bolimowskiej, GRH 14 Pułk Strzelców Syberyjskich z Przasnysza

c) Austriacy: GRH Artyleria (kan. iTR CK Armii) ;

d) ludność cywilna: GRHLC z Mławy;

e) pirotechnika: AGAMA z Ostrołęki.

Poniżej można zobaczyć zapowiedź filmu z rekonstrukcji, który pojawić ma się w najbliższym tygodniu.

Chociaż w tym roku reżyser widowiska nie zdecydował o spaleniu wioski zbudowanej na potrzeby rekonstrukcji, symbolizującej Jednorożec, który w czasie działań wojennych w 1915 r. zniszczony został w 100%, to wielkim plusem tegorocznej rekonstrukcji była możliwość zwiedzania pola bitwy. Jak to wyglądało w praktyce, możecie zobaczyć na poniższych zdjęciach, gdzie widać, jak wraz z tatą i siostrą "poznaję" życie wojaka.

Niedzielne popołudnie spędziliśmy w Przasnyszu, gdzie w miejscu stacji kolei wąskotorowej usytuowano dioramy rekonstruktorów i stoiska. Można była przejechać trasę Przasnysz-Leszno kolejką lub krótszy odcinek drezyną rowerową. W budynku stacji ulokowano wystawę "kolejowych" zdjęć ze zbiorów Mirosława Krejpowicza, w sąsiednim pomieszczeniu można było też obejrzeć film o kolei z lat 90. XX w. Moja siostra skorzystała z okazji i weszła do pojazdu pancernego Russo-Bałt (o modelu zbudowanym przez członków Przasnyskiego Stowarzyszenia Historii Ożywionej pisałam rok temu: KLIK), a potem przejechaliśmy się drezyną. Niestety na kolejkę się nie załapaliśmy, uciekła nam, mimo tego bardzo nam się podobało.

Zapraszam do obejrzenia zdjęć i nagrań z rekonstrukcji na innych stronach:

1. Migawki w "Kurierze Mazowieckim" w TVP Warszawa: KLIK.

2. Galeria fotografii:

• Rafała Szewczaka: KLIK
• Piotra Dymeckiego: KLIK
• Leszka Gizińskiego: KLIK
• "Tygodnik Przasnyski": KLIK
• "Tygodnik Ostrołęcki": KLIK
• Andrzeja Kowalskiego: KLIK oraz KLIK
• Gminna Biblioteka Publiczna w Jednorożcu: KLIK
• "Express Przasnyski": KLIK
• Zbyszka z 40 PP: KLIK
• Mirosława Krejpowicza: KLIK oraz KLIK.
• Przasnyskie Stowarzyszenie Historii Ożywionej: KLIK.

Film z rekonstrukcji:

Poprzednie posty "rekonstrukcjne": 2012, 2013, 2014. O historii Przasnysza w czasie I wojny światowej przeczytasz tutaj: KLIK oraz KLIK. Cmentarze wojenne z okresu I wojny w powiecie przasnyskim opisałam w osobnym poście: KLIK.

Wszystkie zdjęcia w poście są mojego autorstwa.

Za rok widzimy się w Jednorożcu, prawda? :) Do następnego!